Ancak Çölde Yaşayabilirler

1915’te Ermenilerin Osmanlı topraklarında yaşadıkları, özellikle son yirmi yılda yoğun olarak tartışıldı. Ronald Grigor Suny, ‘Ancak Çölde Yaşayabilirler’de, 1915’e pek çok açıdan yeni bir perspektifle yaklaşarak, soğukkanlı, objektif ve dengeli değerlendirmelerle, yaşananların ardındaki dinamikleri anlamaya çalışıyor. Osmanlı modernleşmesinin getirdiği gerilimleri, Müslüman-gayrimüslim çatışmasını, iç ve dış güç dengelerini, İmparatorluğu çöküşten kurtarmak amaçlı arayışları, İttihatçı düşüncenin evrimini, Ermeni siyasi hareketlerinin doğuşu ve gelişimini, tüm bunların Birinci Dünya Savaşı sahnesinde üst üste binerek yarattığı dehşetli manzarayı titizlikle ele alan Suny, ustaca yazılmış, bütünlüklü bir tarihsel anlatı ortaya koyuyor. Akıcı bir anlatım, okuru içine çeken dupduru bir üslup ve tarih biliminin gerektirdiği tarafsızlıkla konuyu ele alan ‘Ancak Çölde Yaşayabilirler’, son derece kapsamlı, incelikli, güvenilir, çok çeşitli kaynaklara ve bakış açılarına dayanan bir çalışma. ABD’de yayımlandığında “Ermeni Soykırımı hakkında tek bir kitap okuyacaksanız, o kitap bu olmalı” övgüsüyle karşılanan Suny’nin çalışması, 2016 Wayne S. Vucinich Ödülü’ne layık görüldü. Bugüne kadarki hiçbir çalışma, 1915’te yaşananları tek bir ciltte bu kadar iyi anlatamamıştı.