Aytaşı

Wilkie Collins (1824-1889): Gizem ve dedektif romanlarının öncüsü kabul edilen İngiliz romancı. Collins, birlikte de çalıştığı dostu Charles Dickens’ın gölgesinde kalmadan önce hatırı sayılır bir şöhrete kavuşmuştur. Birçok kaynakça ilk dedektif romanı sayılan Aytaşı, 1868’de Charles Dickens’ın All the Year Round dergisinde tefrika edilmeye başlandı. Bu son derece sürükleyici eser, Hindistan’da bir tapınaktan çalınan Aytaşı’nın ikinci defa çalınmasını konu edinir. Anlatı farklı tanıkların ağzından yazılmış, böylelikle olay örgüsü de tıpkı bir elmasın yüzeyleri gibi tek tek işlenmiştir. Janr içinde güncelliğini hâlâ koruyan eksantrik dâhi dedektif karakteri, şüphelilerle dolu kır evi, olayın suç mahallinde yeniden canlandırılması gibi temalar ilk kez Aytaşı’nda yer bulmuştur. İngiltere Hindistan ilişkilerini ele alışı bakımından da Aytaşı kesinlikle çağının ötesindedir.