Bilgi Sosyolojisi ve İslam Araştırmaları

Aşkın kaynaklı Vahyin tarihe girişinin tarihsel-toplumsal zemini, Ðslâm’ın doğmaya başlaması, metin olarak tarihte, tarihle ve tarih aracılığıyla hatta yardımıyla Kur’ân’ın kuruluşu; onda geçen hâdiseler, ilişkiler, terim, kelime, kavram, inanç ve uygulamalar; Peygamber’in kendisine ve davranış tarzına (Sünnet) dâir anlatılar; kurucu ve kurulan kelime, kavram, inanç, uygulama ve diğerlerinden müteşekkil Hadisler; Kur’ân’a ve Peygamber’e dayandırılan geleneksel kelamî, hukukî ve tasavvufî inançlar, fikirler ve tatbikatlar; bunlara yaslanarak kurulan mezhepler, tarikatlar ve savundukları görüşler (ki bunların tamamına fenomenolojinin özel ve özgün kullanımı ve tanımıyla ‘bilgi’ adını veriyoruz) din sosyolojisine dönüştürülen bir fenomenolojik bilgi sosyolojisi bakış açısıyla; yani *her türden dinsel ‘bilgi’nin ancak ortaya çıktığı veya çıkarıldığı bağlamlarda anlaşılabileceği ve anlamlandırılabileceği* görüşüyle yeniden ve tekrar tekrar incelenmelidir.

Tamamlayıcılık bakımından, aynı görüşle günümüz hâlleriyle de incelenmelidirler hepsi. Aksi takdirde, bilgidin sosyolojisi bir *tarihsel çaba* niteliğinden çıkıp *tarih çabası*na dönüşüverir. Hâlbuki, varsa, anlam ve anlamlandırma ve böylece *dinsel dünyâ kurma* ayrılıkları, geçmiş ve bugünü karşılaştırmalı bir *tarihsel çaba* ile tespit edilebilir ve anlaşılabilir.