Çeşitli Makroekonomik Değişkenlerin Bütçe Açıklarına Olan Etkisinin Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Testi İle Değerlendirilmesi: Türkiye Örneği 1973-2016

Gerek politikacılar gerek iktisatçılar ülkelerin gelişim seviyelerine bakılmaksızın bütçe açıklarına ilişkin mali reformlar oluşturmuş, ekonomik istikrarsızlıkları gidermek üzere çalışmalarda bulunmuştur. Makroekonomik değişkenlerin bütçe açıkları ile olan ilişkisi bu alanda yapılan çalışmaların bir kolunu oluşturmaktadır.

Literatürde açıklarla aralarındaki bağ en çok enflasyon değişkeni ile ilişkilendirilmeye çalışılmıştır. Devamında faiz oranı ve döviz kuru değişkeni gelmektedir. Bu doğrultuda seçilen değişkenlerin bütçe açıkları ile olan ilişkisinin Türkiye ekonomisi üzerine değerlendirilmesi bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.

Bütçe açığı kavramı ile yalnızca merkezi yönetim kapsamındaki kurumların bütçelerinin toplamı kastedilmektedir. Dar kapsamlı bütçe açığı kavramı üzerinden açıklamalar yapılmakta fakat kamunun yalnızca merkezi idare ile sınırlı olmadığı belirtilmelidir.

Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde çeşitli makroekonomik değişkenlerin bütçe açıklarına olan etkisi ele alınmıştır. Bu doğrultuda seçilen makroekonomik değişkenler; büyüme, enflasyon, döviz kuru ve faiz oranı şeklindedir. İncelenen dönem 1973-2016 arası olmakla birlikte bu 43 yıllık dönem zaman serileri analizde yer almıştır.