Dersaadet’in Kileri Tuna Nehri`nde Ticaret ve Devlet

Osmanlı Tuna’sını inceleyen Batı kaynaklı akademik çalışmaların önemli bir çoğunluğuna göre Tuna Nehri, Osmanlı yönetiminde kaldığı süre zarfında bölge, dünya ticaretinden koparılmış ve hatta Osmanlılar buradaki ticareti canlandırmak için hiçbir çaba harcamamıştır. Bu tezlerin tarihsel gerçekliğini sorgulamak bu incelemenin konusunu oluşturuyor.

Gerçekten Osmanlı bu bölgenin ticari kapasitesini görememiş, bu nehirden ticari anlamda istifade etmeye güç yetirememiş ve Osmanlı idaresinde geçen süre bu bölgenin kayıp yılları mı olmuştur? Oysa Tuna İskeleleri büyük ölçekli yerel ve bölgeler arası iç ticaret ile uluslararası ticarete ev sahipliği yapmıştır. Hem Osmanlı ülkesi hem Balkan coğrafyası hem de komşu ülkeler açısından canlılık kaynağı olan bu yapı Osmanlılar tarafından yüzyıllarca sürdürülmüştür.

Osmanlı iktisadi zihniyeti ve ekonomik sistemi üzerinden arşiv belgeleri ışığında hazırlanan bu incelemede Osmanlı Tuna’sı, aşağı Tuna iskeleleri ve hinterlandı üzerinden ticaret, ticarete konu olan mallar, ticaretin yönü, yapısı ve aktörleri açılarından konu ediliyor. Dünya iktisat tarihinde Sanayi Devrimi’nin etkilerinin görüldüğü, modern ekonomilerin sistemleştiği ve geleneksel ekonomilerin bu meydan okumayla karşılaştığı 19. yüzyılda meydana gelen iktisadi değişim ve dönüşümlerin izi sürülüyor.