Eski Uygurca Matirçet Nom

Elinizdeki bu çalışmada Budist geleneğin en büyük şairlerinden biri olan Hintli keşiş Mātṛceṭa’nın “on pāramitā’nın her birini on jātaka ile anlatarak” yazdığı Sanskritçe eserinden Eski Uygurcaya çevirilen matirçet nom adlı yazmaya ait olduğu belirlenen metin parçaları ele alınmıştır. Yakın zamanlara kadar Hintli şair Mātṛceṭa’nın eserlerinin Budist Uygur edebiyatında da yer edindiği bilinmiyordu. Mātṛceṭa’nın baş yapıtlarından Varṇārhavarṇastotra ve Śatapañcāśatka’nın Uygurca çevirilerinin olduğu Maue ve Zieme’nin çalışmalarıyla belgelenmişti. Berlin Turfan Koleksiyonundaki el yazmaları arasında sayfa başlığı mʾtyrcyt nwm olan bazı metin parçaları bulunur. Bunların matirçet nom “Mātṛceṭa Kitabı” olarak çevrilebilecek Eski Uygurca bir el yazmasına ait olabileceği görüşü ilk kez Zieme tarafından dile getirildi (Zieme 2005: 353, dipnot 29). Böylelikle Mātṛceṭa’nın Uygurcaya çevrilen üçüncü bir eserinin- matirçet nom- daha olduğu ortaya çıkmış oldu. Bu çalışma Giriş, Fragman Bilgileri, Metnin Yazı Çevirisi ve Harf Çevirisi, Metnin Türkiye Türkçesine Aktarımı, Açıklamalar, Sözlük ve İkilemeler Dizini bölümlerinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Mātṛceṭa ve eserleri, Eski Uygur Budist edebiyatında Mātṛceṭa ve eserlerinin izleri, Budist Uygur edebiyatında Sanskritçe metin kullanımı; çalışmaya dâhil edilen fragmanlar ve fragman metninin imlâ özellikleri; çalışmada kullanılan yöntemler gibi konuları içermektedir. Fragman Bilgileri adlı bölüm ise söz konusu fragmanların fiziksel özellikleri, korunma durumu, metnin içerik özeti ve fragman metninin harf çevirisini ihtiva etmektedir. Metnin Yazı Çevirisi ve Harf Çevirisi adlı üçüncü bölümde matirçet nom’a ait olduğu düşünülen 34 varak fragmanın yazı çevirisi ve harf çevirisi (tamamlamalı şekilde) yer almaktadır. Metnin Türkiye Türkçesine Aktarımının yer aldığı dördüncü bölümden sonra metinle ilgili açıklamaların bulunduğu 5. bölüm gelir. Sözlük bölümünde metinde geçen sözcükler alfabetik sıraya göre anlamları ve geçtiği yerleri ile birlikte verilmektedir. İkilemeler Dizini adlı bölümde ise metinde geçen ikilemeler alfabetik sırasına göre anlamları ve geçtiği satır numaralarıyla birlikte yer almaktadır. Çalışma Sonuç ve Kaynakça bölümleriyle sona erer.