Fransa Büyük İhtilali Tarihi

Gazetecilik, öğretmenlik, yayıncılık ve çeşitli kurumlarda idarecilik yapan ve Darülfünun’da tarih muallimi görevini deruhte ederken sonlanan kısa ömrüne 15’i müşterek imzayla olmak üzere, toplam 55 kitabı ve pek çok makaleyi sığdıran Ali Reşad Bey (1877 – 1929) tarafından kaleme alınıp 1915’te 2 cilt halinde basılan Mufassal, Musavver Fransa İhtilal-i Kebiri Tarihi, dünya siyasî tarihinin en önemli dönemeçlerinden sayılan Fransız İhtilali hakkında dilimizde neşredilmiş en kapsamlı ve tertipli ilk teliflerdendir. İhtilal’den önceki devrin idarî ve fikrî gelişmelerinden Amiens Barış Anlaşması’nın feshine kadar geçen zaman zarfındaki hadiseleri sadece siyasî meselelere değil, müesseseler ve kültür tarihine ilişkin detaylara da temas ederek muayyen ve öğretici bir plan dahilinde anlatan çalışma, kendisinden önce bu konuda kaleme alınan Fransız, Alman ve İngiliz tarihçilerinin eserlerinden süzülen malumatın bir öğretmen titizliği ve disipliniyle derlenerek işlenmesi suretiyle telif edilmiş, İhtilal sürecinde Fransa’nın iç ve dış siyaseti, muhtelif gelişmeler ve muharebelerin birbiriyle münasebeti, açık bir şekilde ortaya konmuştur. Bu özellikleriyle Mufassal, Musavver Fransa İhtilal-i Kebiri Tarihi, bugün de, öncesi ve sonrasıyla, bu tarihî kırılma noktası hakkında eğitici niteliği olan bir kitaptır.