Hadis Kültürü ve Eleştirisi

Müslümanların sünnet anlayışlarının şekillenmesinde sahabe ve tâbiûn nesliyle onları takiben ortaya çıkan mezheplerin büyük rolü olduğu şüphesizdir. Biz, neyin sünnet olup olmadığını, sünnet ise, hangi ölçüde bağlayıcı olduğunu onların bakış açıları ve değerlendirmeleriyle öğrendik. Çoğu kez Hz. Peygamber’in kendisinin olumlu ya da olumsuz bir fikir serdetmediği, kanaat izhar etmediği bir davranışının farz mı, vacip mi, ya da mendûb mu olduğunu onun dışındakilerden öğrendik ve bu değerlendirmelerin Hz. Peygamber’in muradını aynen yansıttığını varsaydık. Peygamber’in çevresindeki bazı insanların onu nasıl yanlış anladıklarının örneklerini Hz. Âişe bize bildirdiği hâlde ilk devirlerden intikal eden hadis sünnet rivayetlerinin bir kısmının daha hangi yanlış anlamalarla malul olduğunun muhasebesini yapmadık. Bunları söylerken, ilk nesillerin ve onları bugüne kadar izleyen Müslüman ulemanın birikimlerinden müstağni olduğumuzu düşünmüyor ve bunu da mümkün görmüyoruz. Ancak, İslam’ın ve onun Peygamber’inin doğru anlaşılmasının ve İslam kültürünün sonraki nesillere daha sağlıklı biçimde taşınmasının, bu birikimin iyi bir değerlendirme, tahlil ve tenkide tabi tutulmasıyla gerçekleşeceğine inanıyoruz.