Harezm Türkçesi`nde Görevli Kelimeler - Edebiyat Serisi 7

Dil, en küçük gramer birlikleri olan seslerin birleşmelerinden oluşan biçimlerden meydana gelir. Seslerden oluşan bu birlikler, çok eski dönemlerden itibaren ikiye ayrılmıştır. Bunlar anlamlı birlikler ve anlamsız (tek başına anlam taşımayan) birliklerdir. İlk dilbilim çalışmalarını yapmış olan Araplar, harflerden meydana gelmiş olan birliğe kelime demişler, kelimeyi ise, tek başına anlam taşıyan ve taşımayan olmak üzere iki başlıkta incelemişlerdir.

Kelimede anlam aramak şarttır. Buna göre doğrudan, başlı başına bir anlam ifade eden birlikler anlamlı kelime; eklendikleri kelime, kelime grubu veya işlev bakımından bağlı bulundukları kelimelerin yardımı ile anlam kazanan ve cümle içinde de gramer görevleri yüklenmiş sözler ise görevli kelime olarak adlandırılmıştır.

Ali Sözer’in kaleme aldığı ve Nizamiye Akademi Yayınları’ndan çıkan Harezm Türkçesinde Görevli Kelimeler adlı bu çalışmada, Harezm Türkçesi döneminin belli başlı eserlerinden olan Nehcü’l-Ferâdis, Kısasü’l-Enbiyâ, Hüsrev ü Şîrîn, Mukaddimetü’l-Edeb ve Muînü’l-Mürîd adlı eserler taranmış, bu eserlerde geçen, edat, bağlaç ve ünlemler tesbit edilerek örnekler verilmiş. Ayrıca her görevli kelime için bir tablo oluşturulmuş, adı geçen eserlerde, sadece görevli kelime olarak kullanım sıklığı çıkartılmıştır.