İstanbul ve Yeni Osmanlılar

Avrupalı seyyah, tarihçi ve gözlemci Andreas David Mordtmann, 19. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı topraklarında bulunduğu süre boyunca dikkatlerini yalnızca başkentin ihtişamına değil, taşra yönetimindeki çarpıklıklara, halkın gündelik hayatına ve devletin dönüşüm sancılarına da çevirdi. Diplomatik misyonlarda görev almış bir entelektüel olarak Mordtmann, kaleme aldığı eserlerinde titiz gözlemlerini, kendi görüşleriyle birleştirerek dönemi kendine has üslubuyla betimler.
Eserin merkezinde, Tanzimat ve sonrasının sancılı yıllarında Doğu dünyası ve Osmanlı toplumunun yüzleştiği çelişkiler yer alır. Vilayet idaresindeki keyfî uygulamalar, mültezimlerin köylü üzerindeki baskısı, Çerkez göçlerinin yarattığı toplumsal gerilimler, vergi ve adalet mekanizmalarının yozlaşması gibi pek çok mesele, imparatorluğun çeperlerinden merkeze doğru ilerleyen bir çözülüşün işaretlerini verir. İstanbul’un ihtişamı ile Anadolu’nun sefaletinin yan yana aktarıldığı bu sayfalar, Osmanlı’nın modernleşme arayışlarının gerçekte ne denli kırılgan ve sancılı olduğunu gözler önüne serer.