Örneklerle İlimler Tasnifi - Risaletü Enmüzecu’l-Ulüm

On beşinci yüzyıl İslâm dünyasında kelâmcı ve filozof kimliğiyle önemli bir yere sahip olan Celâleddin Devvânî, kaleme almış olduğu eserleriyle hem döneminde hem de daha sonraki çağlarda pek çok düşünür üzerinde derin tesirleri olan bir düşünürdür. Onun kelâm ve felsefeye dair eserleri üzerine, kendisinden sonra birçok âlim tarafından şerh ve hâşiyeler yazılmıştır. Bunun yanında onun özellikle söz konusu alandaki eserleri uzun yıllar medreselerde ders kitabı olarak da okutulmuştur. Bütün bunlar Devvânî’nin ilmî kariyerini ortaya koyan en önemli işaretlerdir. Devvânî, kendinden önceki kelâm âlimlerinin ve filozofların eserleri arasında genel anlayışa uyarak ilimler tasnifi alanında risale yazma geleneğini devam ettirmiştir. Onun Enmûzecu’l-Ulûm adlı eseri bu sahada yazılmış önemli bir risaledir. Devvânî bu eserinde, her ne kadar Fârâbî, İbn Sînâ, Gazzâlî, Kutbeddîn Şîrâzî ve Taşköprülüzâde gibi düşünürlerin yaptığı şekilde bir ilimler tasnifi yapmamış olsa da, yine de sözü edilen çalışma düşünürün seçtiği bir kısım ilim hakkındaki bakış açısını vermesi yönüyle bu sahada yazılmış önemli bir eserdir. Devvânî’nin Enmûzecu’l-Ulûm adlı eserinde ilimleri kolaydan zora doğru eğitim usûlüne riayet ederek ele alması günümüz için de takip edilmesi gereken bir metot olsa gerektir. Düşünürümüzün bir ilim adamının tedris etmesi gereken dersleri sıralarken özellikle astronomi, aritmetik gibi ilim dallarına değinmesi, günümüz ilahiyat müfredatının eksikliklerini göstermesi açısından önemlidir. Onun özellikle fıkıh, hadis, tefsir ve usȗlü’d-dîn gibi ilimlerde üzerinde durduğu konularda vurgulamaya çalıştığı istidlal gibi aklî yönteme atıflarda bulunması, ilahiyat fakültesi talebelerine öğretilmesi gereken en önemli konulardan birisi olduğunu düşünüyoruz.