Oryantalist Bilim Anlayışının Eleştirisi: Goldziher`in Kıraat İlmine Yaklaşımı

Ignaz Goldziher, kıraat farklılıklarını çoğunlukla metinsel müdahale, düzeltme veya ideolojik yönlendirme çabalarının ürünü olarak değerlendirmiştir. Ancak onun Kur’an’ı Tevrat ve İncil gibi redaksiyona açık kutsal metinlerle aynı kategoride ele alması, İslami vahiy anlayışını dikkate almayan problemli bir yaklaşımdır. Kur’an, hem lafız hem mana itibariyle vahyedilmiş, yazılı ve sözlü rivayet zincirleriyle titizlikle korunmuş; bu yönüyle diğer kutsal metinlerden ayrılmıştır. Goldziher’in kıraatleri keyfi tercihler veya anlam belirsizliklerini giderme çabası olarak yorumlaması da ilmî usul ve sahih rivayetlere dayanan kıraat ilminin mahiyetiyle çelişmektedir. Nitekim kıraatlerin geçerliliği yalnızca anlamla değil, sened, dil kuralları ve mushaf hattıyla uyum gibi çok katmanlı ölçütlere bağlıdır. Bu gerçeklik, kıraat farklılıklarının keyfi müdahaleler değil, sahih rivayetlerin ürünü olduğunu ortaya koymaktadır.