Politik Aklın Eleştirisi: Foucault`nun Modern Yönetimsellik Çözümlemesi

Michel Foucault’nun bugün büyük ölçüde Türkçede de yayınlanmış olan Collège de France derslerinde geliştirdiği yönetimsellik çözümlemesi, ‘modern devletin soybilimi’ ile ‘modern öznenin soybilimi’ arasındaki dâhili bağa işaret eder. Böylelikle Foucault, ‘biyopolitika’ ve ‘ırkçılık’, ‘özgürlük’ ve ‘güvenlik’, ‘sosyal devlet hizmetlerinin çözülmesi’ ve ‘kendi kendine yeterlilik’ ve ‘kendilik kaygısı’ eğilimlerinin giderek artması arasındaki yakın ilişkileri serimlemeyi başarır. Nitekim neoliberalizm yeni bir toplumsalın yanında yeni bir (‘otonom’) öznellik de icat eden bir politik rasyonelliktir. Neoliberalizmde ekonomik refah ve kişilerin esenliği birbiriyle birleşirken, yalnızca bireysel beden değil, politik bir beden olarak devlet de ‘ince’ ve ‘formda’ olmak zorundadır.

Thomas Lemke’nin zahmetli bir araştırmaya ve kısa bir süre öncesine değin pek de bilmediğimiz zengin arşiv materyallerine dayanan çalışması ilk yayınlanmasınının ardından neredeyse yirmi yıl geçmesine karşın bugün hala Foucault’nun iktidar çozümlemesinin en kapsayıcı ve materyal açısından en zengin tartışması olma özelliğini koruyor.

Foucault’nun iktidar analizine bir giriş kitabı olma işlevi yanı sıra, Foucault’nun öğrencileri olan Daniel Defert, Giovanna Procacci, Jacques Donzelot gibi önemli isimlerin çalışmalarını da tartışmaya açan eser, düşünürün çalışmasının sosyal bilimsel araştırmalara ve sorgulamalara ne tür açılımlar getirebileceğini görünür hale getiriyor. Hem konunun uzmanlarınca hem de Michel Foucault’nun çalışmalarına ilgi duyan ve onu ilk defa okuyacak olanlar için temel referans kitap olma özelliği taşıyan bu çalışma, Foucault’nun mühim bir yeniden değerlendirmesi ile politik ve sosyal bilimsel nitelikteki çalışmalarının en kapsamlı kaynakçasını sunmakla kalmıyor; aynı zamanda, bizzat ‘politik aklın eleştirisi’ için bir araca da dönüşüyor.