Tasavvufi Terbiyenin Mertebeleri

Seyru sülûk mertebelerini ifade eden hâl ve makamlar, tasavvuf düşüncesinin teşekkülünde önemli bir rol oynamıştır. İlk dönemlerden itibaren sûfîler, tecrübe ettikleri bu hâlleri aktarmak üzere risâleler ve kitaplar kaleme almışlardır. Hâce Abdullah Herevî ise Menâzilü’s-sâirîn adlı eserinde bu makam ve hâlleri tasnif ederek daha sistematik bir yapıya kavuşturmuştur.
Herevî, tasavvufî mertebeleri on bölüme ayırmış, her bölümde on kavrama yer vererek toplamda yüz terim/mertebeyi açıklamıştır. Onlu ve yüzlü bu tasnif, ilk defa onun tarafından ortaya konmuş ve kendisinden sonraki birçok mutasavvıf üzerinde derin etkiler bırakmıştır. Nitekim sonraki dönemlerde bu tasnif şerhlerle ele alınarak tasavvufî terbiye ve düşüncenin gelişim sürecine uygun olarak yeniden yorumlanmıştır. İbn Arabî’nin eserlerini ve vahdet-i vücûd anlayışını açıklamaya yönelik şerh, tefsir ve sözlük türü çalışmalarıyla tanınan Abdürrezzâk Kâşânî, Menâzil’e bir şerh yazarak Herevî’nin yüzlü tasnifle ele aldığı tasavvuf mertebelerini ve terimlerini vahdet-i vücûd düşüncesi çerçevesinde yeniden yorumlamıştır. Bu kitapta tercümesini sunduğumuz şerh, ilk kez Türkçeye kazandırılmıştır.